PROXECTO NATURÉZATE: ITINERARIO XEOLÓXICO MONTALBO - A LANZADA

Como inicio ao proxecto NATURÉZATE durante o presente curso, no mes de novembro realizouse un itinerario con alumnado de ESO entre a praia de Montalbo e a praia de A Lanzada, que transcorría en gran parte dentro do LIC Complexo intermareal Umia - O Grove, A Lanzada, Lagoa Bodeira e Punta Carreirón, que forma parte dos espazos naturais galegos da Rede Natura 2000.

Comezabamos a visita no extremo norte da praia de Montalbo, a vista do seu complexo sistema dunar que se adentra varios centros de metros da liña de preamar, interrompido polo trazado da estrada PO-308. Neste punto podemos estudar, incluso camiñar, sobre un pregamento anticlinal de inmersión no que podemos identificar os seus elementos, previamente tratados en aula, como a charneira, flancos, plano axial ou eixo. A litoloxía desta área e de tipo metamórfico con abundancia de minerais de tonalidades escuras ricos en ferro que, sometidos aos axentes xeolóxicos externos, orixinan areas negras que se depositan na propia praia sendo especialmente visibles no seu extremo superior, máis achegado a terra. Parte destas areas negras conteñen magnetita, que poden ser separadas facilmente con un imán.

Seguindo un sendeiro costeiro chegamos ata a Punta Montalbo, en contraste coa anterior, unha zona de costa rochosa con cantís de decenas de metros. A baixamar fixo accesible achegarnos ata o pé deste cantil, o que nos permitiu observar as furnas escavadas pola acción das ondas en favor das numerosas fracturas que atravesan as rochas desta zona. Ademais, este punto ofrécenos unha visión excepcional dun dos mellores exemplos de sucesión de pregamentos que se poden ver na costa galega.

A seguinte parada levounos á praia da Fontenla, na que atopámonos con unhas formacións sedimentarias de tipo aluvial, entre as que destacan uns conglomerados cementados por unha matriz areosa e óxidos de ferro. Neste punto tamén podemos observar a base socavada dun antigo cantil, que actualmente está significativamente por riba do nivel do mar, o que pon de manifesto as súas variacións ao longo da historia xeolóxica da zona.

Rematamos na punta da Lanzada, ao abrigo da ermida e baixamos ás praias que a flanquean, Foxos polo sur e Area Gorda polo norte. Este punto coincide coa zona de contacto entre as rochas metamórficas e os granitoides do Batolito de Caldas, de formación máis recente (arredor de 185 millóns de anos) a partir dun  magma, que procedente de zonas profundas da codia, asentouse desprazando as rochas que ocupaban esta zona daquela. A erosión posterior durante millóns de anos deixou todo esta formación ao descuberto en superficie. A Punta da Lanzada ofrécenos un bo punto de observación da Punta da Lapa, un perfecto exemplo do modelado granítico tan propio da nosa zona, caracterizado pola superposición de fracturas máis ou menos perpendiculares, en favor das cales a meteorización e erosión dos granitos deu lugar á formación de grandes bolos graníticos en varios niveis. 

PROXECTO NATURÉZATE: VISITA AO ESPAZO NATURAL DA COSTA DA VELA

A Costa da Vela está situada no extremo occidental da península do Morrazo, comprendida entre a Punta de Couso e a enseada de Barra, incluíndo o emblemático Cabo Home, Punta Robaleira e a Praia de Melide.

Este espazo natural foi declarado Lugar de Interés Comunitario (LIC) e Zona de Especial Conservación (ZEC), dentro da rede europea de espazos naturais Rede Natura 2000.

O pasado 13 de maio realizamos unha visita a este espazo a través dun roteiro que comezou na aldea de Donón, desde onde subimos ao monte do Facho, onde se ubica o asentamento castrexo de Beróbriga, obxecto de excavación que deixou ao descoberto un gran número de edificacións. Este asentamento tiña unha finalidade ritual e relixiosa, máis que residencial, xa que este lugar xa era un lugar de culto e peregrinación desde antes da romanización, práctica que continuou ata o século IV d. C. No seu punto máis alto atópase unha garita construída no século XVIII, que formaba parte do sistema de vixiancia da costa española en previsión de posibles ataques ou invasións por parte de potencias inimigas.

Este punto, situado a máis de 160 metros de altura sobre un afloramento granítico, é un dos mellor situados para avistar desde terra a franxa atlántica da costa galega, abarcando desde Fisterra, en días con boa visibilidade, ata cabo Silleiro en Baiona, pero sen dúbidas é o mellor lugar desde o que admirar as Illas Cíes, moi próximas, así como os arquipélagos de Ons e Sálvora, que xunto con Salvora, no interior da Ría de Arousa, constitúen o Parque Nacional das Illas Atlánticas de Galicia.

Desde o Facho volvemos polos nosos pasos ata Donón e continuamos ata o Cabo Home, seguindo un sendeiro ben sinalizado e cómodo ao longo de varios quilómetros sobre os cantís orientados ao Atlántico. Desde o faro de Cabo Home, en realidade un sinal marítimo que aliñado con outro similar en Punta Subrido marca aos navegantes á ruta de aproximación á boca norte da Ría de Vigo. Desde este punto obsérvase un marcado cambio da litoloxía, neste caso rochas metamórficas que presentan un complexo sistema de fracturas, nas cales a erosión do mar escavou profundas furnas, nas que derrubes posteriores crearon arcos sobre a mesma liña de costa.

Xa moi cerca de Cabo Home, proseguimos ata Punta Robaleira, onde se atopa outro sinal marítimo que marca o extremo norte da Ría de Vigo, e finalmente ata a praia de Melide, un dos mellores areais do noso litoral nun estado practicamente salvaxe e inalterado, que conta con un extenso espazo dunar que se prolonga cara o interior cuberto de piñeiros.

Neste punto tivemos un merecido descanso, momento para comer e tempo de lecer, disfrutando dunha tarde de praia facendo compatible o disfrute co respecto ao medio natural.

PROXECTO RÍOS: APROVEITAMENTO LÚDICO DAS ÁREAS FLUVIAIS

Saída do Departamento de Educación Física ó Encoro do Pontillón, con tódolos grupos de 1º ESO para realizar unha actividade lúdica para a formación e aprendizaxe da navegación fluvial en canoa. Actividade realizada no mes de maio en Verducido (Pontevedra).

Proxecto Ríos: Auga e Música

 

O departamento de música do IES Francisco Asorey colaborou este ano no proxecto Ríos co título "Auga e música" co alumnado de 1º ESO na asignatura Obradoiro musical.

A idea de colaborar cun tema de tanta relevancia como é o de concienciar no coidado e respecto ao medio ambiente,e máis concretamente cun uso e tratamento responsable dese ben vital como é a auga pareceunos moi interesante,absolutamente necesario e un pequeno reto de como sacar adiante todo o que puidera ir xurdindo.

Iniciamos unha treboada de ideas da que xurdiron cousas moi orixinais,outras irrealizables,pseudoproxectos que foron quedando polo camiño... finalmente optamos ( optou a profesora,mellor dito ) por cantar, actividade que non desenvolveramos no curso e que acaía moi ben  co traballo da auga.
Enchemos un cartafol de cancións de todos os estilos imaxinables arredor do tema auga e mar.

Unha idea que manexei todo o tempo foi que a canción escollida non fora actual e sí servira coma homenaxe a todas as mulleres,nais,fillas e avoas de Cambados que tanto e tanto lle deben ao mar.
O máis lóxico sería ter cantado algo da nosa terra e na nosa lingua pero pareceunos tamén simpático a idea máis orixinal de facelo en italiano como lembranza á variedade idiomática na radio na época das nosas avoas e nais, cando escoitar cancións en francés e italiano era algo normal... Gino Paoli e "Sapore di sale" ( Sabor a sal ) cumpriu todos os requisitos.

Pasámolo moi ben realizando o video que aquí se presenta e coido que iso se nota. Foi moi satisfactoria a actitude dos rapaces e rapazas e agardemos que isto sexa o inicio dunha boa amizade entre disciplinas só aparentemente diferentes.

 

PROXECTO NATURÉZATE: ESTUDO GRANULOMÉTRICO DO SUSTRATO DO BANCO MARISQUEIRO DO SERRIDO

Na saída previa do Departamento de Física e Química co alumnado, ó Espazo Natural, concretamente ó banco marisqueiro do Serrido, en Cambados, diferentes equipos foron recollendo mostras de susbstrato areoso que se trasladaron no interior de bolsas de plástico. Elixíronse lugares (estacións) diferentes en función das correntes que son as que determinarán o tamaño de gran.

No laboratorio foron utilizados baterías de tamices de diferente tamaño de gran (desde os de gran tamaño ós máis pequenos) para ir separando os sedimento en función do tamaño por vibración (peneirado).

Para o estudo das partículas máis pequenas recurriuse á preparación de disolucións e a conseguinte decantación en función da densidade do gran que nos permitiu obter o tamaño limo e arxilla.

Finalmente coa participación do Departamento de Bioloxía e Xeoloxía, procedeuse a identificación da orixe mineralóxica (cuarzos, feldespatos, restos de cunchas, micas e metais pesados) dos sedimentos coa utilización de lupas binoculares.

PROXECTO NATURÉZATE: LINGUA E PAISAXE

Dende os contidos e currículo da materia de Lingua Galega e Literatura non resultaba complexo achegármonos ás propostas do “Proxecto Naturézate”; podiamos traballar co alumnado de diferentes maneiras, dende a lingua e dende a literatura. E finalmente, esta última foi a vía que a profesora dos cursos implicados decidiu desenvolver: crear textos literarios que  nos levaran tamén á paisaxe do río e da ría.

O nivel co que se traballou foi 4º da ESO. No currículo do 2º trimestre analízase a poesía e os autores chamados “de preguerra”, que seguen tendencias como o vangardismo, o paisaxismo ou o neotrobadorismo. E vimos que estes temas e visións artísticas permitían recrear perfectamente tamén a paisaxe, fauna, clima, flora, ou toponimia, que rodea a estas alumnas e alumnos e que os vincula día a día coa ría e co mar que forma parte do noso Espazo Natural.

Comezamos por analizar o tema literario e artístico, pero fomos vendo imaxes e incorporando tamén a revisión de léxico, vocabulario relacionado coa paisaxe, que lle ía dando nome máis técnico ó que vemos cada día. Neste apartado espertou o interese de alumnado e profesora un volume de edición local no que se recollían os nomes de todos os axentes  físicos que forman e funcionan na desembocadura do río Umia. Vimos como cada areal, con, parte do mar, rochedo (O Xibeiro, A Xironsa, Lombo Branco, Bico da Ran, O Beiró, As Londreiras, Porto do Sol, O Varal…) tiña o seu vello nome, síntoma da importancia que cada unha desas partes ten na vida das mulleres e homes de Cambados.

Os poemas que nos ían servir de axuda aparecen nos poemarios Nao senlleira de Fermín Bouza Brey,  Proel de Amado Carballo, Dona do corpo delgado, Mar ao norde e Cantiga nova que se chama riveira de Álvaro Cunqueiro.

Os grupos de traballo tiñan xa as bases literarias, léxicas e a visión da ecoloxía que pretendiamos amosar, agora dende a poesía. Daquela chegou o momento de crear poesía inspirada nos poemas estudados, con formas chamativas e diferentes, e co pretexto da paisaxe que rodea boa parte de Cambados: do mar e do río.

E así, presentando versos propios, cunha imaxe diferente, con palabras e temas da comunidade, pechabamos o noso ciclo, o ciclo dos ríos en Cambados.

PROXECTO NATURÉZATE: ANALISE ESTATÍSTICO DO TAMAÑOS DAS CUNCHAS DE BERBERECHO

Cun grupo de alumnos/as de 4º da ESO, que cursan as Matemáticas Académicas do IES “Francisco Asorey” de Cambados, dirixímonos, equipados con regras, cuadernos e lápices, á praia de Santo Tomé en Cambados para realizar o seguinte estudo estatístico: 

Medición das cunchas de berberecho do Serrido. O proceso, as ferramentas, a metodoloxía e os resultados obtidos descríbense no seguinte documento que se adxunta a continuación.